“ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ”
Κάθε χρόνο, τήν περίοδο τῶν Χριστουγέννων, τό χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίζει σπίτια, δρόμους, πλατεῖες, καταστήματα, αἴθουσες, αὐλές, συμβάλλοντας ἔτσι στήν ἑορταστικὴ ἀτμόσφαιρα τῶν ἡμερῶν αὐτῶν. Ὅμως τί πραγματικὰ συμβολίζει; Οἱ θεωρίες πολλές, ἀλλά ἡ σωστή ἀπάντηση βρίσκεται στὴν ὀρθόδοξη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Τό χριστουγεννιάτικο δέντρο εἶναι ἕνα Ἐκκλησιαστικό Σύμβολο, γι’ αὐτό καὶ ὁ στολισμὸς του εἶναι ἕνα παλαιό καί ἀπόλυτα ὀρθόδοξο ἔθιμο Χριστουγέννων! Ἕνα προεόρτιο ἀπολυτίκιο λέγει: “῾Ετοιμάζου Βηθλεέμ· ἤνοικται πᾶσιν ἡ ᾿Εδέμ. Εὐτρεπίζου ᾿Εφραθᾶ, ὅτι τό ξύλον τῆς ζωῆς, ἐν τῷ Σπηλαίῳ ἐξήνθησεν ἐκ τῆς Παρθένου. Παράδεισος καί γάρ, ἡ ἐκείνης γαστήρ, ἐδείχθη νοητός, ἐν ᾧ τό θεῖον φυτόν· ἐξ οὗ φαγόντες ζήσομεν, οὐχί δέ ὡς ὁ ᾿Αδάμ τεθνηξόμεθα. Χριστός γεννᾶται, τήν πρίν πεσοῦσαν ἀναστήσων εἰκόνα”. Δηλαδή, τονίζει ὅτι ὑπῆρχε στὸν παράδεισο ἕνα φυτὸ, ἀπὸ τόν καρπό τοῦ ὁποίου, ἀφοῦ φάγαμε, πεθάναμε. Τώρα ὑπάρχει ἕνας καινούργιος παράδεισος, ἡ κοιλιὰ τῆς Θεοτόκου, μέσα στὸν ὁποῖο παράδεισο φύτρωσε ἕνα καινούργιο φυτό, ἐκ τοῦ ὁποίου, ἂν φᾶμε τοὺς καρποὺς, θὰ ζήσουμε καὶ δὲν θὰ πεθάνουμε ὅπως πέθαναν οἱ πρωτόπλαστοι. Αὐτὸ τὸ φυτὸ εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός! Γιατί χρησιμοποιήθηκε τὸ ἔλατο καί ὄχι κάποιο ἄλλο δένδρο; Διότι:
α) Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ἡ ΖΩΗ κι αὐτό συμβολίζεται θαυμάσια μέ τό ἔλατο πού μέσα στό καταχείμωνο εἶναι θαλερό καί
καταπράσινο!
β) Μὲ τὸ σχῆμα του μᾶς προκαλεῖ γιά μιά ἀναγωγή, ἀπό τά ἐπίγεια πρὸς τά ἐπουράνια, πρὸς τὸν Θεό!
γ) Δείχνει ἀκόμη ὅτι ὁ Θεὸς κατέρχεται καὶ ἁπλώνεται καὶ ἀγκαλιάζει ὅλη τὴν γῆ!
δ) Τὰ στολίδια ποὺ βρίσκονται πάνω στὸ ἔλατο ἔχουν κι αὐτὰ τὸν συμβολισμό τους. Εἶναι τὰ χαρίσματα καὶ οἱ χάρες τοῦ Θεοῦ ποὺ σκορπᾶ στοὺς ἀνθρώπους. Κυρίως δέ ὁ καρπός τοῦ δένδρου, «τό Σῶμα καί Αἶμα τοῦ Κυρίου», πού τώρα μᾶς προσφέρεται γιά νά ζήσουμε. Καὶ ἡ φάτνη ποῦ τοποθετοῦμε στὴν βάση τοῦ δέντρου συμβολίζει τόν Νέο Παράδεισο, τὴν Ὑπ.Θεοτόκο, μέσα στὸν ὁποῖο γεννήθηκε-φύτρωσε τὸ νέο δένδρο, ὁ Ἰησοῦς Χριστός! Αὐτὸ τὸ φυτὸ ὑπάρχει πάντα καὶ μέσα σὲ κάθε ἐκκλησία, ὡς πολυέλαιος!
“Ο ΑΗ-ΒΑΣΙΛΗΣ”
Ὅταν τὴν παραμονὴ τῆς Πρωτοχρονιᾶς γυρνοῦμε ἀπὸ γειτονιὰ σὲ γειτονιὰ καὶ λέμε τὰ κάλαντα, τί λέμε; «Ἄη Βασίλης ἔρχεται ἀπὸ τὴν Καισαρεία..» Δὲν ἔρχεται ἀπὸ τὴν Ἀγγλία, δὲν ἔρχεται ἀπὸ τὴ Φιλανδία. Αὐτὸς ὁ Ἄη-Βασίλης εἶναι ὁ Μέγας Βασίλειος. Βέβαια, τὸ ὅτι λέγεται Ἀη Βασίλης δὲν εἶναι παράξενο. Ἔτσι λέει ὁ λαός, καὶ τὸν Ἀη-Λιά, τὸν Ἀη-Νικόλα, τόν Ἀη-Γιώργη…Ὁ Μ.Βασίλειος λοιπόν, ὁ Ἀη-Βασίλης, ποὺ κατάγεται ἀπὸ τὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας, ἦταν ψηλός, ἀδύνατος καὶ μελαχρινὸς καὶ πέθανε σὲ νεαρὴ ἡλικία, 49 ἐτῶν. Ὅμως τί τὸν ἔκανε κοντὸ καὶ χοντρὸ γέρο; Ὁ Μ. Βασίλειος τοῦ 4ου αἰώνα μ.Χ. ἦταν μὲν ἄνθρωπος τῶν γραμμάτων, τῆς γνώσεως, τῆς μορφώσεως καὶ τοῦ ἀσκητικοῦ πνεύματος, ἀλλὰ ἦταν καὶ βαθιὰ φιλάνθρωπος. Εἶχε φτιάξει μία τεράστια πολιτεία μὲ νοσοκομεῖο, γηροκομεῖο, ὀρφανοτροφεῖο, λεπροκομεῖο, πτωχοκομεῖο, τὴ γνωστή Βασιλειάδα. Συγκέντρωνε ἐκεῖ ὅλους τούς φτωχοὺς καὶ ἀνήμπορους ἀνθρώπους, γιὰ νὰ τοὺς φροντίζει καὶ νὰ τοὺς παρέχει ὅσα εἶχαν ἀνάγκη… μαζί καὶ τὴν εὐλογία του Θεοῦ.
Ἡ “Βασιλειάδα”, ποὺ ἀποτελεῖ , διὰ μέσου τῶν αἰώνων, πρότυπο ἔργο ἀνθρωπιᾶς καὶ κοινωνικῆς προσφορᾶς, εἶναι δημιούργημα τῆς γλυκυτάτης καρδιᾶς του καὶ τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης του, ποὺ τὸν “ἐξανάγκαζε” νὰ φθάνει μέχρι τὸ σημεῖο νὰ περιθάλπει καὶ τοὺς λεπρούς, μάλιστα δὲ νὰ τοὺς περιποιεῖται ὁ ἴδιος προσωπικὰ. Καὶ τὸ πιὸ παράδοξο, νὰ ἀσπάζεται καὶ τὶς πληγές τους μὲ τὴν ἴδια εὐλάβεια ποὺ ἀσπαζόταν τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Ἁγίων… Μέ τόν τρόπο αὐτό δημιούργησε μία πνευματικὴ οἰκογένεια ὁ φιλάνθρωπος ἅγ.Βασίλειος καὶ ζοῦσε μέσα στὸν λαὸ κι ὁ λαὸς τὸν ἀγαποῦσε, τὸν ἔνιωθε πάντοτε κοντά του.
Ὅταν ,ὅμως, ὁ φιλάνθρωπος αὐτὸς ἅγιος ἐκοιμήθη, οἱ ἄνθρωποι δὲν μποροῦσαν νὰ τὸν ξεχάσουν κι ἔλεγαν: «Πού εἶναι αὐτὸς ὁ ἅγιος ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐρχόταν στὰ σπίτια τῶν φτωχῶν, μ’ ἕνα δεματάκι στὰ χέρια ἤ στὰ σπίτια τῶν πλουσιοτέρων, μὲ μιὰ καλὴ εὐχὴ στὸ στόμα;»
Ἔτσι καί μετὰ τὴν κοίμησή του, τὴν ἡμέρα τῆς γιορτῆς του, τὸν ἐνθυμοῦνταν πιὸ ἔντονα καὶ γιὰ νὰ κάνουν ζωντανὴ τὴν παρουσία του κοντὰ τους, ἔτρεχαν ἀπὸ πόρτα σὲ πόρτα κι ἐμιμοῦντο τὸν Μ.Βασίλειο στὶς εὐχὲς καὶ στὶς φιλανθρωπίες. Καὶ ὅπως ἐκεῖνος, ἔτσι καὶ οἱ πιστοί μετά τήν κοίμησή του μοίραζαν δῶρα κι εὐχὲς σὲ ὅλους, πλουσίους καὶ φτωχούς. Βέβαια, κάποιοι πήγαιναν μεταμφιεσμένοι γιὰ νὰ μὴ τοὺς γνωρίζουν κι ἔλεγαν ὁ Ἅγιος Βασίλειος σοῦ προσφέρει αὐτά τά δῶρα ἥ εὔχεται…., κι ἐπαναλάμβαναν τὶς εὐχὲς πού τοὺς ἔδιδε ὁ Μ.Βασίλειος ὅσο ζοῦσε, γιὰ νὰ θυμοῦνται τὸ τί προσέφερε ὁ Ἅγιος ἐκείνους τοὺς καιρούς στοὺς ἀνθρώπους,..
Κάποιοι δέ, πιὸ ἔξυπνοι καὶ πιὸ φιλόσοφοι, ἀνέβαιναν πάνω στὶς σκεπὲς τῶν σπιτιῶν καὶ ἀπὸ τὴν καμινάδα κρεμοῦσαν ἕνα σχοινὶ μέ ἕνα καμπανάκι στὴν ἄκρη κι ὅταν αὐτὸ ἔφθανε στὸ τζάκι τὸ κουνούσαν καὶ φώναζαν εὐχὲς τοῦ Μ.Βασιλείου, ἔτσι, ὥστε νὰ φαίνεται ὅτι κατεβαίνουν ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ὅτι τὶς λέει ὁ ἴδιος ὁ Ἅγ. Βασίλειος!!!
Σιγὰ-σιγὰ, αὐτὸ τό τόσο σπουδαῖο καί φιλάνθρωπο πνεῦμα τοῦ Μ.Βασιλείου, τὸ πνεῦμα τῆς ἐλεημοσύνης, τὸ ἐνσάρκωσαν καὶ τοῦ ἔδωσαν μορφὴ ἀνθρώπου μὲ τὸ πορφυρὸ ἔνδυμα τῶν αὐτοκρατόρων, τὸ κοντόχονδρο ἀνάστημα, πού εἶναι ἔκφραση μιᾶς δημιουργικῆς ἀφθονίας (τόν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο συμβολισμοῦ ἔχουμε και γιά τό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στό πολύ γνωστό κείμενο τῶν Χαιρετισμῶν, ὅπου ὁ ὑμνογράφος γράφει “χαῖρε, πῖον ὄρος καὶ τετυρωμένον ἐν Πνεύματι” (Δ΄ Ὠδή κανόνος Ἀκαθίστου Ὕμνου), καὶ μὲ τὸ γεροντικὸ πρόσωπο, πού εἶναι ἔκφραση τῆς σοφίας καὶ τῆς πολύχρονης ἐμπειρίας. Ἔτσι οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ τῆς Καππαδοκίας προσωποποίησαν στὸν Ἀη-Βασίλη τὸν πλοῦτο τῶν χαρισμάτων καὶ τῶν φιλανθρωπικῶν χαρισμάτων τοῦ Μ.Βασιλείου, τά ὁποῖα θὰ ἤθελαν πάντοτε νὰ ἐνθυμοῦνται.
Τέτοιους ἀνθρώπους δὲν μπορεῖς ποτὲ νὰ τοὺς ξεχάσεις.
“Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ”
Ἡ βασιλόπιτα εἶναι μία ἀφορμὴ, ἀπό μιά λαϊκὴ παράδοση, γιὰ νὰ εὐλογηθοῦν τὰ ὑλικὰ ἀγαθά ἀπὸ ἕναν Ἅγιο, ὁ ὁποῖος, ὅταν ζοῦσε, τά εὐλογοῦσε καί τά πρόσφερε πλουσιοπάροχα στοὺς φτωχούς (ἀντίστοιχα καὶ ἡ φανουρόπιτα πρός τὸν Ἅγιο Φανούριο κ.ἄ.). Ἡ εὐλάβεια ὅμως τῶν ἀνθρώπων τὴν περιέβαλε μὲ περισσότερη μεγαλοπρέπεια.
Ἔτσι, ἀφοῦ ἡ 1η Ἰανουαρίου καθιερώθηκε ὡς πρωτοχρονιά, θέλησαν οἱ ἄνθρωποι, μέσα σὲ ἕνα κλῖμα γιορτινὸ, νὰ ζητήσουν νά ἐπεκτείνει ὁ Θεός τὶς εὐλογίες του σὲ ὅλα τὰ ἀγαθά τους, ὑπενθυμίζοντας ὅτι τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ εἶναι μὲν χρήσιμα, ἀλλὰ ὄχι τὸ πᾶν στὴ ζωή μας. Αὐτὸ συμβολίζει ἡ κοπὴ τῆς βασιλόπιτας. Ἔτσι:
Α) Ἡ πίτα εἶναι σύμβολο τῶν ἀγαθῶν τῆς ζωῆς ποὺ προσφέρονται σέ μᾶς.
Β) Ἐπί πλέον ἡ μερίδα, ἡ μία, ποὺ περιέχει τὸ φλουρὶ, εἶναι ἡ ἐκλεκτὴ μερίδα καὶ μᾶς θυμίζει τὰ λόγια τοῦ Κυρίου πρὸς τὴ Μάρθα: «Μαρία δέ, τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο» (Λουκ. 10,41). Δηλαδὴ καλὰ καὶ ἀπαραίτητα τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ στὴ ζωή μας, ἀλλὰ ἡ «ἐκλεκτὴ μερίδα» ποὺ περιέχει τὸ φλουρὶ, δηλαδή τὸ Σῶμα, τὸ Αἷμα καὶ τήν εὐλογία τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τὸ ἄριστο ἀγαθό!
Ἔτσι, στή γιορτή τοῦ Μ.Βασιλείου, ἡ ὁποία συμπίπτει μὲ τὴν ἡμέρα τῆς πρωτοχρονιᾶς, οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ βρῆκαν τὴν εὐκαιρία νὰ θυμίσουν ὅτι στὴ νέα χρονιὰ νὰ μὴ ζοῦμε θέτοντας σὲ πρώτη προτεραιότητα τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, ἀλλὰ τὰ πνευματικά. πηγή galilea.gr