Το Φανάρι στο επίκεντρο, η Αλεξάνδρεια στο στόχαστρο

πηγή kykladiki.gr -Κατερίνα Ανδρούτσου-Το Φανάρι στο επίκεντρο, η Αλεξάνδρεια στο στόχαστρο – ώρα ευθύνης για την Αθήνα

Η παρουσία του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στη Νίκαια, με αφορμή τα 1.700 χρόνια από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, αποτελεί μια ιστορική στιγμή ενότητας για τον Χριστιανισμό. Σε μια περίοδο που οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Μέσης Ανατολής δοκιμάζονται δραματικά, η κοινή εμφάνιση Πάπα και Οικουμενικού Πατριάρχη στέλνει ισχυρό μήνυμα ειρήνης και αλληλεγγύης.

Ωστόσο, η επίσκεψη μετατράπηκε σε πεδίο εκκλησιαστικής αντιπαράθεσης. Οι Πατριάρχες Αντιοχείας και Ιεροσολύμων αποφάσισαν να μην παραστούν στην εκδήλωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μια στάση που δεν αποτελεί απλή «εκκλησιαστική λεπτομέρεια». Αντιθέτως, εντάσσεται σε μια ευρύτερη πολιτική ταύτιση με τις επιδιώξεις της Ρωσίας, η οποία επιδιώκει να εμφανιστεί ως νέος «κεντρικός πόλος» της Ορθοδοξίας και να αμφισβητήσει ανοιχτά τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριάρχη.

Η πρόσφατη απονομή παρασημου του Τάγματος Φιλίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων από τον Πούτιν δεν ήταν απλώς μια τιμητική χειρονομία, αλλά υπενθύμιση του ποιος επιχειρεί να ελέγχει ποιους. Το ίδιο συμβαίνει και στην Αφρική: το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας δέχεται ανοιχτή πίεση από τη Μόσχα, με προσπάθειες προσέγγισης ιερέων, ίδρυσης παράλληλων δομών και δημιουργίας ενός «ρωσικού πόλου» μέσα στην κανονική δικαιοδοσία του. Πρόκειται για την πιο επιθετική παρέμβαση στη σύγχρονη ιστορία της Ορθοδοξίας, με προφανείς γεωπολιτικές προεκτάσεις.

Το ρήγμα που προκλήθηκε μετά την αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας έχει βαθύνει και η Μόσχα επιδιώκει να αμφισβητήσει τη θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη ως κεντρικού θεσμού της Ορθοδοξίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει θεατής. Τα Πατριαρχεία δεν είναι απλώς θρησκευτικοί θεσμοί: αποτελούν ζωντανά κύτταρα του ελληνισμού, πηγές ήπιας ισχύος, πολύτιμους διπλωματικούς συμμάχους και άξονες ενότητας του απόδημου Ελληνισμού.

Η στήριξη των Πατριαρχείων από την ελληνική κυβέρνηση δεν είναι θέμα παράδοσης ή «φιλοεκκλησιαστικής» στάσης· είναι εθνική στρατηγική. Κάθε πλήγμα στο Φανάρι ή διάβρωση της επιρροής του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας μεταφράζεται σε περιορισμό του συνολικού ελληνικού αποτυπώματος στον κόσμο. Η Ελλάδα καλείται να αποφασίσει αν θα αφήσει αυτούς τους ιστορικούς θεσμούς να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τις πιέσεις ή αν θα τους στηρίξει ενεργά, διασφαλίζοντας τη γεωπολιτική και πολιτιστική της παρουσία.

Το Φανάρι πιέζεται, η Αλεξάνδρεια αντιστέκεται, ενώ η Ιερουσαλήμ και η Αντιόχεια ταλαντεύονται ανάμεσα στην ιστορία και τις πολιτικές εξαρτήσεις.
Στην ουσία, δίνεται μια μάχη που ξεπερνά τα εκκλησιαστικά όρια: αφορά την πολιτιστική συνέχεια, τη γεωπολιτική σταθερότητα και την ίδια την ελληνική παρουσία στον κόσμο.

Η ώρα της ευθύνης δεν είναι μακριά. Είναι ήδη εδώ.