π.Αυγουστίνος Βλάχος (ανάρτηση meta)
Πρίν από κάποιες ημέρες, το πρόσωπο του Αγίου τον οποίον τιμά σήμερα η Εκκλησία μας, του Αγίου Χριστοφόρου, βρέθηκε απροσδόκητα στο επίκεντρο της δημοσιότητας, όχι λόγω της αρετής του αλλά εξαιτίας του θέματος με τα βέβηλα «έργα» που αναρτήθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη.
Κάποιοι, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν τις βλάσφημες εκείνες εικόνες, επικαλέστηκαν την Εκκλησία, λέγοντας:
«Μα κι εσείς δεν αγιογραφείτε αγίους με κεφάλι σκύλου; Εκείνη η απεικόνιση δεν σας προσβάλλει;»
Σκεφτόμουν λοιπόν σήμερα μετά τη Θεία Λειτουργία, πόση άγνοια υπάρχει, πόσο λίγο γνωρίζουμε τη γλώσσα και τους συμβολισμούς της Εκκλησίας μας και δεν το λέω επιτιμητικά, μα με λύπη. Και το πρόβλημα δεν έγκειται βέβαια στους καλοπροαίρετους (αν αυτοί υπάρχουν ανάμεσά τους) που ρωτούν με ειλικρίνεια αλλά σε εκείνους που το παίζουν ειδήμονες, χωρίς να ξέρουν τι λένε. Που πετάνε μισές φράσεις και πρόχειρα επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.
Ο Άγιος Χριστοφόρος, προφανώς, δεν ήταν σκύλος. Ήταν άνθρωπος. Όπως όλοι οι άγιοι. Ένας άνδρας με τρομερή σωματική δύναμη, καταγόμενος κατά την παράδοση από λαό βάρβαρο και άγριο. Ήταν τραχύς στην όψη και σιωπηλός στη φύση. Κι όμως, πίστεψε. Μεταστράφηκε. Φωτίστηκε.
Η εικονογραφική απόδοσή του με κεφαλή κυνός δεν είναι κατασκεύασμα φαντασίας ή κάποια εσκεμμένη προσβολή. Είναι αποτέλεσμα παραδόσεων που χάνονται στα βάθη της Ανατολής, της Αιγύπτου, της Συρίας αλλα και της Κρήτης και της Κύπρου.
Η εικόνα αυτή έχει πίσω της έναν πολιτισμικό και συμβολικό πλούτο. Σε μερικές περιπτώσεις, φαίνεται να προέκυψε από παρερμηνεία των λέξεων «Κανάναιος» και «Κυνόκεφαλος».
Σε άλλες, λειτούργησε καθαρά συμβολικά: Ως υπόμνηση της απολίτιστης φύσης του Αγίου πριν την έλευσή του στον Χριστό.
Η μορφή του λοιπόν δεν εικονίζεται έτσι για να υποτιμηθεί αλλά για να τονιστεί το μεγαλείο της μεταμόρφωσης που φέρνει η Θεία Χάρις. Ο άγριος γίνεται ειρηνικός. Ο βάρβαρος γίνεται άγιος. Ο «κυνόμορφος» φέρει Τον Χριστό.
Η Εκκλησία, βεβαίως, σέβεται και την κτίση και τα ζώα ως δημιουργήματα Του Θεού. Δεν τα περιφρονεί. Δεν λατρεύει όμως εικόνες ζώων. Λατρεύει Τον Θεό και τιμά εκείνον τον άνθρωπο που αλλοιώνεται από τη Χάρη. Δεν απεικονίζει τον Άγιο με κεφαλή ζώου για να εξυψώσει το ζώο αλλά για να φανερώσει την απέραντη δύναμη Του Θεού να μεταμορφώνει την τραχύτητα σε αγιότητα.
Αυτός είναι και ο λόγος που αυτή η μορφή, όσο κι αν ξενίζει, ποτέ δεν προκάλεσε τους πιστούς, γιατί πίσω της διακρίνεται μια πορεία. Όχι γελοιοποίηση αλλά μεταμόρφωση. Όχι περιφρόνηση αλλά λύτρωση.
Σήμερα, κάποιοι επιχειρούν να συγκρίνουν εικόνες ιερές με έργα σκόπιμα προκλητικά. Μα δεν είναι το ίδιο.
Η Εκκλησία όταν αγιογραφεί, δεν διακωμωδεί. Συμβολίζει. Δεν προκαλεί. Παιδαγωγεί. Δεν ειρωνεύεται. Δοξολογεί.
Και ο Άγιος Χριστοφόρος δεν είναι εξαίρεση. Είναι παράδειγμα. Παράδειγμα του πώς η Χάρις Του Θεού μπορεί να κατοικήσει και σε άνθρωπο «βαρύ», αζύγωτο, απομονωμένο, σε άνθρωπο που οι άλλοι τον θεωρούν «θηρίο».
Κι εγώ, όταν πρωτοείδα τον Άγιο αγιογραφημένο κατ' αυτόν τον τρόπο σ' ένα ξωκλήσι στα Μεσόγεια, τρόμαξα. Αλλά για δείτε, πως τα έφερε ο Θεός, αρκετά χρόνια αργότερα, σήμερα, όταν τον ανάφερα κατά την απόλυση, να καταλάβω γιατί τρόμαξα τότε:
Γιατί είδα τον εαυτό μου. Πόσες φορές κι εγώ υπήρξα και υπάρχω ακόμη τραχύς, βαρύς, απόμακρος.. Κι όμως Εκείνος δεν με απέρριψε. Με σήκωσε στους ώμους Του, όπως κι ο Άγιος Χριστοφόρος Τον σήκωσε κάποτε στον ποταμό.
Πόσες φορές άραγε μοιάζουμε κι εμείς με αυτό που θεωρεί ο κόσμος «αποκρουστικό»; Κι όμως, πόσες φορές η Εκκλησία μας στέκεται, μας αγκαλιάζει, μας χαρίζει όνομα και ταυτότητα και ελπίδα;
Ο Άγιος Χριστοφόρος δεν είναι μια παράδοξη λεπτομέρεια της αγιογραφίας. Είναι το κήρυγμα ότι δεν υπάρχουν χαμένοι για Τον Χριστό. Ότι κι εκείνος που φαίνεται παράξενος, μπορεί να γίνει φορέας Του Θεού.
Και σήμερα, στον θόρυβο της ασέβειας και της σύγχυσης, ο Άγιος μας ψιθυρίζει:
«Δεν έχει σημασία πώς ήσουν. Σημασία έχει Ποιον κρατάς τώρα στους ώμους σου».
Άγιε Του Θεού πρέσβευε υπέρ ημών!