Διεθνές Επιστημονικό Θεολογικό Συνέδριο

Εκκλησία της Ελλάδος | Δημοσίευση: 18/03/2023
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Ἐπικοινωνιακὴ καὶ Μορφωτικὴ Ὑπηρεσία
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Κλάδος Ἐκδόσεων – Tμῆμα Συντάξεως Περιοδικοῦ Θεολογία
Τηλ. 2111825316, e-mail: synedrio2023@eccesia.gr
 
Ἀνοιχτὴ Πρόσκληση ἐκδήλωσης ἐνδιαφέροντος
γιὰ τὸ Διεθνὲς Θεολογικὸ Συνέδριο
τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ Θεολογία
(Ἀθήνα, 11-15 Ὀκτωβρίου 2023)
 
Μὲ ἀφορμὴ τὴ συμπλήρωση 100 ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἵδρυση καὶ
τὴ συνεχῆ κυκλοφορία τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ Θεολο-
γία, ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος διορ-
γανώνει Διεθνὲς Ἐπιστημονικὸ Θεολογικὸ Συνέδριο μὲ τίτλο:
«Ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία ἐν πορείᾳ στὴν “ἄυλη πραγματικό-
τητα” τῆς ὕστερης νεωτερικότητος», μὲ τὴ συμμετοχὴ διακεκρι-
μένων θεολόγων ἀπὸ ὅλο τὸν ὀρθόδοξο καὶ ὄχι μόνο κόσμο.
Ἡ Θεολογία συνήθως περιγράφεται ὡς ὁ καρπὸς τῆς δι-
αρκοῦς ἐγρηγόρσεως καὶ τῆς μακρᾶς πάλης τῆς Ἐκκλησίας
ἔναντι συγκεκριμένων αἱρετικῶν προκλήσεων καὶ ἀποκλίσεων.
Ἐπιχειρεῖ νὰ ἑρμηνεύσει, ἐν τόπῳ καὶ χρόνῳ, σὲ κάθε ἐποχή,
τὴν πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως ἐκδηλούμενη θεία Ἀποκάλυψη
ὡς σωτηριώδη ἀλήθεια γιὰ σύνολη τὴν κτίση.
Ἡ ἀπώθηση τοῦ Θεοῦ στὸ ὑπερπέραν καὶ ἡ ὑποβάθμιση
τοῦ ὑπεραισθητοῦ κόσμου, κατ’ ἐξοχὴν κατὰ τοὺς νεωτέρους
χρόνους (Διαφωτισμός), ἄφησε μετέωρο τὸν αἰσθητὸ κόσμο, μὲ
συνέπεια τὴ σύγχρονη ρευστότητα, καθ’ ὅτι ὁ τελευταῖος δὲν εἶ-
ναι αὐτοδημιούργητος. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος προσπαθεῖ νὰ
ἀντιμετωπίσει τὴν ἄβυσσο τῆς ρευστότητας ἀναζητώντας ἔρει-
σμα στή «μηχανοποίηση».
Οἱ ἐπιστημονικὲς ἐξελίξεις, ἡ τεχνολογικὴ πρόοδος, ἡ
«ψηφιακὴ πραγματικότητα», ἡ βιοτεχνολογία μὲ τὶς διαρκῶς
2
προστιθέμενες ἐφαρμογὲς καὶ δυνατότητές τους φαίνεται ὅτι ἀ-
νακαθορίζουν τὶς ἀνθρωπολογικὲς καὶ κοσμολογικὲς ἀντιλή-
ψεις καὶ παραμέτρους.
Ἔχει ἤδη ἀνατείλει ἡ ἐποχὴ τοῦ μετα-σύμπαντος
(metaverse), πού «ὑπόσχεται» τὴν ἀποδόμηση καὶ κατάργηση
τῶν φυσικῶν περιορισμῶν τοῦ χωροχρόνου. Ἡ «ἐπαυξημένη»
πραγματικότητα, ὁ εἰκονικὸς κόσμος, τὰ τεχνητὰ περιβάλ-
λοντα ἀποδιαρθρώνουν, ἀπειλοῦν καὶ ὑπο-καθιστοῦν μαζικὰ
τὸ φυσικὸ καὶ κοινωνικὸ περιβάλλον.
Ἡ ἀνθρωπότητα ὅμως δείχνει ἀνυποψίαστη γιὰ τὸ μετα-
φυσικὸ ὑπόβαθρο τῆς εἰκονικότητας καὶ τὶς βαθύτερες προε-
κτάσεις τῶν παρενεργειῶν της. Τὸ θέμα τῆς τεχνολογίας ἀνά-
γεται σὲ ἐπίπεδο χρήσης. Ἡ ἁπλῶς ὀρθὴ χρήση τῆς τεχνολο-
γίας δὲν μπορεῖ νὰ τὶς ἄρει ἢ ἔστω νὰ τὶς περιορίσει, γιατί «με-
ταπτωτικά» ἡ «οὐδετερότητα» τῆς τεχνικῆς εἶναι αὐταπάτη,
ὅπως ἔχει ἀποδειχθεῖ πλεῖστες φορὲς μέσα στὴν ἱστορία.
Δυστυχῶς, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ταύτισε τὴν τεχνικὴ
δυνατότητα (δῶρο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ), ὡς γνώρισμα τοῦ ἀν-
θρώπου, μὲ τὴν τεχνικὴ ὡς στάση ζωῆς. Ὅμως ὁ Martin
Heidegger ἐδῶ καὶ δεκαετίες ἔχει προειδοποιήσει ὅτι: «ἡ οὐσία
τῆς τεχνολογίας κατὰ κανένα τρόπο δὲν εἶναι κάτι τὸ τεχνικό».
Ἡ τεχνική, ὅπως σημειώνει ὁ Σπ. Κυριαζόπουλος (Ἡ καταγωγὴ
τοῦ τεχνικοῦ πνεύματος, 1965, σ. 15): «δὲν ἐμφανίζεται εἰς τὴν
ἐποχήν μας ὡς ἰδιότης ἁπλῶς καὶ μόνον τοῦ τεχνίτου, ἀλλ’ εἶ-
ναι ἡ στάσις τοῦ ἀνθρώπου ἐντὸς τοῦ κόσμου [...]. Δὲν εἶναι λοι-
πὸν ἡ τεχνικὴ ἁπλῶς τὸ σύνολον τῶν μηχανικῶν ἀντικειμένων,
ἀλλ’ ὁ τρόπος, διὰ τοῦ ὁποίου δημιουργοῦνται τὰ σύγχρονα
προβλήματα καὶ ἡ μέθοδος τῆς λύσεώς των καὶ, ἀπὸ τῆς ἀπό-
ψεως αὐτῆς, ἡ προϋπόθεσις τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας. Ἰδοὺ διατί
ὁ λόγος περὶ τεχνικῆς δὲν ἀναφέρεται εἰς τὰ πράγματα, ἀλλ’
εἰς τὸν ἄνθρωπον· δὲν εἶναι λόγος περὶ τεχνικοῦ ἔργου, ἀλλὰ
περὶ τεχνικοῦ πνεύματος». Ἑπομένως, τὰ τεχνολογικὰ ἐπιτεύ-
γματα καὶ τὸ τεχνικὸ πνεῦμα εἶναι διαφορετικά, σχετίζονται,
ἀλλὰ δὲν ταυτίζονται.
Ἡ «τεχνολογικοποίηση» τοῦ ἀνθρωπίνου βίου εἶναι
πλέον καθολικὴ καὶ λαμβάνει διαστάσεις σωτηριολογικές,
3
ὑπαρξιακές, ὀντολογικές. Ἡ πίστη στὴν τεχνολογικὴ πρόοδο
καὶ ἡ διευκόλυνση ποὺ αὐτὴ παρέχει λαμβάνουν στὸ ἐδῶ καὶ
τώρα χαρακτηριστικὰ θρησκευτικῆς λειτουργίας μεσσιανικοῦ
χαρακτήρα, ἀποδυναμώνοντας καὶ ὑποσκάπτοντας κάθε πα-
ραδοσιακὴ ἔκφραση θρησκευτικότητας. Μὲ βάση τὰ προανα-
φερθέντα, προκύπτει ἕνα κρίσιμο ἐρώτημα: Κατὰ πόσον ἀλλοι-
ώνεται ἡ θεολογική μας παράδοση ἀπὸ τὴ μεσολάβηση τῆς τε-
χνικῆς; Ἡ ἀντινομία τοῦ σύγχρονου πολιτισμοῦ ἔγκειται στὸ
ὅτι ἀφ’ ἑνὸς παραμένει προσκολλημένος στὴν ὕλη καὶ ἀφ’ ἑτέ-
ρου προβάλλει ἕνα ἄυλο, εἰκονικὸ μοντέλο ζωῆς. Κατὰ βάθος ὁ
σύγχρονος πολιτισμός, ἀποδεσμευόμενος ἀπὸ τὴν ὕλη, ἐξαϋ-
λούμενος, ὑποτιμᾶ τὴν ὕλη σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε νά διερωτᾶ-
ται κανεὶς μήπως ἡ Σάρκωση καθίσταται ἄνευ νοήματος καὶ ἡ
κατὰ Χριστὸν μεταμόρφωση τῆς ὕλης ἀνέφικτη.
Ἐνώπιον αὐτῶν τῶν περίπλοκων ζητημάτων, ἡ Ὀρθόδοξη
Θεολογία καλεῖται νὰ ὁριοθετήσει κριτικὰ τὶς προϋποθέσεις
τοῦ τεχνικοῦ πνεύματος ὡς στάσης ζωῆς καὶ νὰ ἀναγγείλει μία
αὐθεντικὴ πρόταση ζωῆς σὲ ἕναν πλανήτη ποὺ κινδυνεύει μὲ ὁ-
λοκληρωτικὴ καταστροφή. Καὶ ὁ θεολογικὸς λόγος τῆς Ἐκκλη-
σίας καλεῖται, γιὰ ἀκόμη μία φορά, νὰ περισώσει καὶ νὰ ἀνα-
δείξει τὴν ἀξία τῆς ὕλης καὶ τοῦ σώματος, «ὑπὲρ ὧν» ὁ Χριστός
ἐτέχθη, «ἀπέθανε» (Ῥωμ. 5, 8) καὶ ἀνέστη, ὁριοθετώντας τὴ ζω-
ηφόρο ἀλήθεια τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.
Μὲ βάση τὸ σκεπτικό (ratio) αὐτό, ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέσῳ τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτρο-
πῆς τοῦ Συνεδρίου καὶ τοῦ Τμήματος Συντάξεως τοῦ περιοδι-
κοῦ Θεολογία, θέλοντας νὰ τιμήσει τὴν ἑκατονταετῆ συμβολή
του στὰ θεολογικὰ Γράμματα, καλεῖ ὅσους ἐνδιαφέρονται νὰ
συμμετάσχουν μὲ εἰσήγηση (κατόχους ὁπωσδήποτε διδακτορι-
κοῦ τίτλου σπουδῶν) νὰ ὑποβάλουν στὴ Γραμματεία τοῦ Συνε-
δρίου, στὴ διεύθυνση ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου:
synedrio2023@ecclesia.gr
σὲ δύο χωριστὰ ἀρχεῖα (τύπου word ἢ pdf) α) σύντομο βιογρα-
φικὸ σημείωμα (περ. 200 λέξεων) καὶ β) τίτλο ἀνακοίνωσης καὶ
περίληψη (περ. 300 λέξεων) τῆς εἰσήγησής τους τὸ ἀργότερο μέ-
χρι τὴν 8η Μαΐου 2023. Οἱ εἰσηγήσεις θὰ ἔχουν τὸν χαρακτῆρα
4
σύντομης ἀνακοίνωσης μέγιστης διάρκειας 15 λεπτῶν. Ἀκολού-
θως oἱ ὑποβληθησόμενες προτάσεις θὰ προωθηθοῦν ἀνωνύ-
μως ἀπὸ τὴ Γραμματεία τοῦ Συνεδρίου στὴν Ἐπιστημονικὴ Ἐπι-
τροπὴ πρὸς ἀξιολόγηση καὶ στὴ συνέχεια οἱ ἐνδιαφερόμενοι θὰ
ἐνημερωθοῦν γιὰ τὸ ἀποτέλεσμα τὸ ἀργότερο μέχρι τὴν 12η
Ἰουνίου 2023.
Τὸ συνέδριο θὰ διεξαχθεῖ στὴν Ἀθήνα ἀπό 11 ἕως 15 Ὀ-
κτωβρίου 2023, παρουσίᾳ τῶν μελῶν τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλη-
σίας τῆς Ἑλλάδος, μὲ ἐναρκτήρια κεντρικὴ διάλεξη στὸν Μη-
τροπολιτικὸ Ἱερὸ Ναὸ Ἀθηνῶν, ἐνῶ οἱ ὑπόλοιπες συνεδρίες θὰ
φιλοξενηθοῦν στοὺς χώρους τοῦ Μεγάρου Μουσικῆς Ἀθηνῶν.
Ἐπίσημες γλῶσσες τοῦ συνεδρίου θὰ εἶναι ἡ ἑλληνικὴ καὶ ἡ ἀγ-
γλική. Γιὰ ὁποιαδήποτε πληροφορία οἱ ἐνδιαφερόμενοι μπο-
ροῦν νὰ ἀπευθύνονται στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνση:
synedrio2023@ecclesia.gr ἢ στὸ τηλ. 2111824316.
Ὁ Πρόεδρος τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπής                                    
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος                                 Ὁ Γραμματέας
† Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος                  Ἀλέξανδρος Κατσιάρας